Nosso Dossiê de Literatura Neolatina apresenta uma artista ímpar, a andorrana Teresa Colom. Escritora multipremiada, é, decerto, uma das mais importantes representantes da nova poesia catalã. Nesta publicação, apresentamos a artista declamando um de seus mais sensíveis trabalhos poéticos, Elegia I, de uma construção minuciosa e delicada, mas atual e igualmente impactante. Segue-se a versão original em catalão, e a tradução inédita ao português por Jorge Pereira, além das versões de Concha García e Maria Pertile ao espanhol e italiano. A elegia I faz parte do livro Elegies del final conegut (Elegias de final conhecido) publicado pela editora Abadia em dois mil e cinco 2005.
Elegia I
Poema original em catalão de Teresa Colom
Els matisos entre les nostres existències són tan semblants
que preguntem tots el mateix en veu alta,
i després, silenci.
No se sent res en aquests silencis callats,
i preocupats per repetir la pregunta
ens oblidem de la resposta
creient que no són perfumades les flors que busquen papallones.
No hi ha flors equivocades.
Que la pregunta sigui important
té a veure amb la dimensió de la necessitat
no amb la de la resposta,
i la resposta respondrà a la necessitat, no pas a la pregunta.
De tot el cel jo només en veig una part,
compto el temps com nits i dies, els diferencio per un canvi de to,
i el cel que hi ha al darrera ni tan sols és blau.
De què li serviria a la flor que la llum que mostra els seus colors
no contragués les pupilles?
No hi ha flors equivocades perquè la seva consciència
no els permet respostes més grans que la seva vida;
i no pregunten,
però no s’acaben les flors.
Si per la veritat que hi ha al darrera deixés de veure les cares,
sabria d’ànimes, però no tindria amics.
La veritat, sense haver tingut preguntes, serien uns ulls inútils,
una esperança que, curiosa pel sentit de l’espera,
m’hauria estat fent perdre el temps,
seria la salivera pel groc sense haver passat mai per la fruita.
Ser, abans d’arribar-hi, a allà on em dirigeixo
em trauria el gust a vida
i em deixaria sense la part certa de la veritat.
Veritat, si no ets de veritat,
què més em fa que no siguis succedani,
si els meus carrers són escoles de la teva intenció,
veure’ls només com decorats
m’allunyaria de tu una vida més.
On podria agafar-me quan la imaginació no pogués respondre
a les necessitats de la meva condició humana?,
veuria a la mateixa distància aparadors i gossos
i m’enfonsaria si sentís que peso més que el cartró.
Què esdevindria jo més que el drama d’una bogeria
dins d’un cos en un espai sense terra ni sostre!
No et puc saber, perquè no t’he de saber.
Es buscaran respostes intocables perquè se t’atansin;
és una conclusió humana i, en canvi,
tot el que és humà ens sembla poc.
Seria estrany, Veritat,
que no ens calguessin mecanismes de defensa propis,
que s’haguessin tingut en compte les pors de tots
menys les nostres,
seria estrany un peix mort fora de l’aigua amb les brànquies noves;
per un peix seria estrany.
Des del cel, la seva perspectiva d’ell, és la d’un peix sec,
un peix amb brànquies, sense aigua;
un home amb esperança que creu veure contestades les preguntes
de les quals encara té por.
Elegia I
Tradução ao português por Jorge Pereira
Os matizes entre nossas existências são tão parecidos
que todos perguntamos o mesmo em voz alta
e depois, silêncio.
Não se sente nada neste silêncio calado
e preocupados por repetir a pergunta
nos esquecemos da resposta
crendo que carecem de perfumes as flores que buscam as borboletas.
Não existem flores equivocadas.
Que a pergunta seja importante
está relacionada com a dimensão da necessidade
não com a da resposta,
e a resposta responderá a necessidade, não a pergunta.
De todo o céu eu vejo apenas uma parte,
conto o tempo em noites e dias, o distingo por uma mudança de tom,
e o céu que está ao fundo não é nem sequer azul.
De que servir-lhe-ia a flor se a luz que mostra as suas cores não lhe contraíssem as pupilas?
Não existem flores erradas porque sua consciência
não lhes permitem respostas maiores a sua vida;
e não perguntam,
mas nem por isto as flores se acabam.
Se pela verdade que possuo esquecesse de olhar os rostos,
saberia das almas, mas não haveria amigos.
A verdade, sem haver qualquer dúvida, faria dos olhos inúteis,
uma esperança que, curiosa pelo sentido da espera
ter-me-ia feito perder tempo,
como salivar ante o amarelo sem nunca ter provado da fruta.
Seria, dantes de chegar, lá onde eu me dirijo
tirar-me o gosto a vida
e deixar-me sem a parte certa da verdade.
Verdade, se não és verdade
que me importa que não sejas tu sucedânea,
se as minhas estradas são escolas das tuas intenções,
ao vê-las como ornamentos
afastar-me-ia de ti uma vida mais.
Onde poderia segurar-me quando a imaginação não pudesse responder às necessidades da minha condição humana?
Veria da mesma forma vitrines e cães
e entraria em colapso se sentisse que pesaria mais que um cartão.
Que seria de mim senão a estratégia da loucura
dentro de um corpo em um espaço sem chão nem teto!
Não te posso saber, porque já não devo saber.
Procurar-se-ão respostas intocáveis para que te acerquem;
é uma conclusão humana e
tudo que é humano nos parece pouco.
Seria estranho, Verdade,
que não nos fossem necessários mecanismos de defesa própria,
que se tivessem tido em conta os medos de todos,
menos os nossos,
seria estranho um peixe morto fora d’água com as brânquias novas;
para um peixe seria estranho.
Do céu a sua perspectiva de si é de um peixe seco;
um peixe com brânquias, sem água;
um homem com esperanças de ver contestadas as perguntas
que ainda lhe fazem medo.
Elegia I
Tradução ao italiano por Jorge Pereira e Maria Pertile
Le sfumature tra le nostre esistenze sono così simili
che domandiamo tutti la stessa cosa a voce alta
e poi, silenzio.
Non si sente niente in questi silenzi taciuti
e preoccupati a ripetere la domanda
ci dimentichiamo della risposta
credendo che non siano profumati i fiori che cercano farfalle.
Non esistono fiori sbagliati.
Che la domanda sia importante,
dipende dalla dimensione della necessità
non da quella della risposta,
e la risposta risponderà alla necessità, non alla domanda.
Di tutto il cielo io vedo solo una parte,
conto il tempo in notti e giorni, li differenzio per un cambio di tono,
e il cielo che c’è dietro non è nemmeno blu.
A che servirebbe al fiore se la luce che mostra i suoi colori
non contraesse le pupille?
Non esistono fiori sbagliati perché la loro coscienza
non gli permette risposte più grandi della loro vita;
e non domandano,
ma non per questo finiscono i fiori.
Se per la verità che c’è dietro smettessi di vedere i volti,
saprei d’anime, ma non avrei amici.
La verità, senza aver avuto domande, sarebbero degli occhi inutili,
una speranza che, curiosa del senso dell’attesa,
mi avrebbe fatto perdere il tempo,
sarebbe l’acquolina dal giallo senza essere mai passati per la frutta.
Essere, prima di arrivarci, là dove mi dirigo
mi toglierebbe il gusto di vita
e mi lascerebbe senza la parte certa della verità.
Verità, se non sei per davvero,
che m’importa che tu non sia equivalente,
se le mie strade sono scuole della tua intenzione,
vederle solo come ornamenti
mi allontanerebbe da te una vita in più.
Dove potrei afferrarmi quando l’immaginazione non potesse rispondere
alle necessità della mia condizione umana?
Vedrei alla stessa distanza vetrine e cani
e sprofonderei se sentissi che peso più del cartone.
Che sarei io se non il dramma di una pazzia
dentro un corpo in uno spazio senza terra né tetto!
Non ti posso sapere, perché non ti devo sapere.
Si cercheranno risposte intoccabili perché ti si avvicinino;
è una conclusione umana e invece
tutto ciò che è umano ci sembra poco.
Sarebbe strano, Verità,
che non ci fossero necessari meccanismi di difesa propri,
che si fosse tenuto conto delle paure di tutti
tranne che delle nostre,
sarebbe strano un pesce morto fuori dall’acqua con le branchie nuove;
per un pesce sarebbe strano.
Dal cielo la sua prospettiva di sé è quella di un pesce secco;
un pesce con branchie, senza acqua;
un uomo con speranza che crede di vedere colmate le domande
che invece gli fanno ancora paura.
Elegía I
Tradução ao espanhol por Conha García
Los matices entre nuestras existencias son tan parecidos
que todos preguntamos lo mismo en voz alta
y después, silencio.
No se escucha nada en estos silencios callados,
y preocupados por repetir la pregunta
nos olvidamos de la respuesta
creyendo que carecen de perfume las flores que buscan mariposas.
No hay flores equivocadas.
Que la pregunta sea importante
está relacionado con la dimensión de la necesidad
no con la de la respuesta,
y la respuesta responderá a la necesidad, no a la pregunta.
De todo el cielo yo sólo veo una parte,
cuento el tiempo como noches y días, los distingo por un cambio de tono,
y el cielo que hay detrás ni siquiera es azul.
¿De qué le serviría a la flor que la luz que muestra sus colores
no contrajera las pupilas?
No hay flores equivocadas porque su conciencia
no les permite respuestas mayores a su vida;
y no preguntan,
pero las flores no se acaban.
Si por la verdad que hay detrás dejase de ver las caras,
sabría de almas, pero no tendría amigos.
La verdad, sin preguntarse nada, serían unos ojos inútiles,
una esperanza que, curiosa por el sentido de la espera,
me habría hecho perder el tiempo,
sería salivar ante el amarillo sin haber pasado nunca por la fruta.
Ser, antes de llegar, allá donde me dirijo
me quitaría el sabor a vida
y me dejaría sin la parte cierta de la verdad.
Verdad, si no eres de verdad,
qué me importa que no seas sucedáneo,
si mis calles son escuelas de tu intención
verlas tan sólo como decorados
me alejaría de ti una vida más.
¿Dónde podría agarrarme cuando la imaginación no pudiese responder
a las necesidades de mi condición humana?
Vería a la misma distancia escaparates y perros
y me hundiría si sintiese que peso más que el cartón.
¡En qué me convertiría yo más que en el drama de una locura
dentro de un cuerpo en un espacio sin tierra ni techo!
No te puedo saber porque no te he de saber.
Se buscarán respuestas intocables para que se te acerquen;
es una conclusión humana y, en cambio,
todo lo que es humano nos parece poco.
Sería estraño, Verdad,
que no necesitásemos mecanismos de defensa propios,
que se hubiesen tenido en cuenta los miedos de todos
menos los nuestros,
sería extraño un pez muerto fuera del agua con las branquias nuevas;
para un pez sería extraño.
Desde el cielo, su propia perspectiva es la de un pez seco,
un pez con branquias, sin agua;
un hombre con esperanza que cree ver contestadas las preguntas
que todavía teme.
Ouça abaixo o áudio original da performance de Teresa Colom para Elegia I, recomendamos que acompanhe a versão em letras para maior imersão poética.
Um comentário sobre ldquo;Dossiê de Literatura Neolatina: Mostra de Poesia catalã, por Teresa Colom”